Filipino 10 - Kwarter 2
ARALIN 1: Mitolohiya at Pokus ng Pandiwa
I. Mga Kasanayan
- PN37: Nailalahad ng mga pangunahing paksa at ideya batay sa napakinggang usapan ng mga tauhan.
- PT38: Naisasama ang salita sa iba pang salita upang makabuo ng ibang kahulugan (collocation).
- PD39: Nabubuo ang sistematikong panunuri sa mitolohiyang napanood/nabasa.
- PS: Naipapahayag ang mahahalagang kaisipan at pananaw tungkol sa mitolohiya.
- PU40: Naihahambing ang mitolohiya mula sa bansang kanluranin sa mitolohiyang Pilipino.
II. Ang Mitolohiya (Panimula at Kahulugan)
Ang **mitolohiya** ay tumutukoy sa koleksiyon ng mga sagradong kuwento o alamat ng isang partikular na kultura o relihiyon. Ito ay nagsisilbing pundasyon ng paniniwala at pagpapahalaga ng isang lipunan, na nagbibigay-sagot sa mga katanungan tungkol sa:
- Ang paglikha at **pinagmulan ng mundo** (Cosmogony).
- Ang kalikasan, mga panahon, at mga **kababalaghan** (hal., kidlat, baha).
- Ang pinagmulan ng **mga tao** at ng kanilang kultura o tradisyon.
Karaniwan itong nagtatampok ng mga **diyos, diyosa, at mga bayani** na may pambihirang kapangyarihan. Ang bawat kuwento ay nagdadala ng mahahalagang aral o nagpapaliwanag ng moralidad at pag-uugali.
III. Akda: Ang Kuwento ni Icarus
Mitolohiyang Griyego (Salin at Adaptasyon mula sa Panitikang Pandaigdig)
Sa isla ng Creta, ikinulong ni Haring Minos ang henyong imbentor na si Daedalus at ang kanyang anak na si Icarus sa isang mataas na tore bilang parusa. Hindi makatakas sa dagat o sa lupa, kaya't nag-isip si Daedalus ng paraan para makatakas sa himpapawid.
Gumawa siya ng dalawang pares ng pakpak gamit ang mga balahibo ng ibon na pinagdikit-dikit ng waks. Bago sila lumipad, mariing binalaan ni Daedalus si Icarus, habang iniaayos ang mga pakpak sa balikat ng binata.
"Anak, huwag na huwag kang lilipad nang masyadong mataas, dahil matutunaw ng init ng araw ang waks na nagdidikit sa mga balahibo. Huwag ka ring masyadong bababa at lalapit sa dagat, dahil mababasa ang mga pakpak at babigat. Sundan mo lang ang aking landas!"
Ngunit sa gitna ng kanilang pagtakas, natuwa si Icarus sa kalayaan at sa hamon ng kalawakan. Nakalimutan niya ang babala ng kanyang ama, at siya ay lumipad nang lumipad patungo sa araw. Hindi nagtagal, lumambot at natunaw ang waks, nalaglag ang mga balahibo, at si Icarus ay bumulusok sa karagatan. Ang dagat na kanyang kinahulugan ay tinawag na Ikarian Sea. Ang kuwento ay nagpapahiwatig ng trahedya sa labis na pagmamataas (hubris) at pagsuway.
IV. Talasalitaan (Collocation)
Piliin ang tamang salita mula sa Hanay B na bubuo sa parirala ng Hanay A. I-click ang tamang pares.
V. Ebalwasyon (Araw 1)
I. Kasanayan
- WG: Nagagamit nang wasto ang pokus ng pandiwa: Tagaganap at Layon sa pagsulat ng paghahambing.
II. Akda: Ang Alamat ni Malakas at Maganda
Mitolohiyang Pilipino (Alamat ng Tagalog, batay sa oral na tradisyon)
Nagsimula ang lahat sa kalawakan kung saan nag-iisa lamang ang Langit (Bathala) at ang Dagat (naglalaman ng lahat ng tubig). Dahil sa pagkabagot at kapayapaan, nilikha ng Langit ang isang Dambuhalang Ibon (ang Tagak) na walang tigil sa paglipad. Kapag napagod ang ibon, walang madapuan dahil walang lupa. Dahil sa galit, kinanti nito ang Langit at Dagat. Upang magkaroon ng kapayapaan, lumikha ang Langit ng lupa.
Nang magkaroon na ng kawayan ang lupa, ang ibon, na napagod sa paglipad, ay dumapo rito. Nang tamaan ng ibon ang kawayan, ito ay nahati. Mula sa isang hati ay lumabas si Malakas (ang unang lalaki), at mula sa isa pa ay si Maganda (ang unang babae). Sila ang pinagmulan ng lahi ng mga tao. Ang alamat na ito ay nagpapakita ng paniniwala ng mga sinaunang Pilipino na ang tao ay nagmula sa kalikasan, hindi sa luwad o ibang materyal.
III. Pokus ng Pandiwa
Pokus sa Tagaganap (Aktor)
Ang simuno ang gumagawa ng kilos.
Hal: Nagtanim si Malakas ng puno.
Panlapi: mag-, um-, ma-, maka-, mang-
Pokus sa Layon (Gol)
Ang simuno ang tumatanggap ng kilos.
Hal: Itinanim ni Malakas ang puno.
Panlapi: -in, i-, ma-, ipa-
IV. Pagsasanay: Pagbabago ng Pokus (Input and Check)
I-type ang tamang Pokus sa Layon para sa bawat Tagaganap na pangungusap at i-click ang "Suriin" upang makita ang iyong sagot.
V. Ebalwasyon (Araw 2)
VI. Gawaing Pagganap (GRASPS)
Sumulat ng isang maikling sanaysay na paghahambing.
- Goal: Maghambing ng tauhan mula sa mitong Kanluranin at Pilipino.
- Role: Isang Cultural Analyst.
- Audience: Mga kapwa mag-aaral.
- Situation: Isang Pambansang Kumperensiya ng Kabataan sa Panitikan.
- Product: Maikling sanaysay (150-200 salita) na gumagamit ng wastong Pokus ng Pandiwa.
- Standards: Nilalaman, Gamit ng Wika, Organisasyon.
Pagsusumite ng Sagot (Para sa Guro)
I-click ang *button* na ito kapag natapos na ang lahat ng quizzes at pagsasanay upang maitala ang iyong mga iskor at sagot sa Google Sheet ni Ma'am/Sir.